Tìm hiểu về cách bấm cos, terminal đạt chất lượng

Trên ô tô, xe máy chúng ta thường thấy có rất nhiều kết nối điện, những kết nối điện sinh ra phục vụ cho lắp ráp sản xuất, sửa chữa, thay thế trở nên dễ dàng.

Nhiệm vụ của một kết nối là truyền tải dòng điện sao cho mất mát năng lượng điện là thấp nhất.

Vì có một số thuật ngữ bằng tiếng anh, tôi chưa tìm thấy từ dịch hợp lý nên sử dụng các từ ngữ của anh em sửa chữa ô tô để diễn giải:

Terminal - Giắc ghim điện
Connector - Giắc nối điện - nó bao gồm cả cái vỏ nhựa (Housing) + giắc ghim điện (Terminal) + cao su chống nước (Wire seal) + Phe gài (Retainer) + Cao su chống nước cho connector (connector seal)

Những hãng sản xuất Terminal, Connector là ai?

TE Connectivity là một đơn vị của Mỹ sản xuất giắc nối điện rất nổi tiếng được biết đến với các dòng connector AMP, DEUTSCH,...

Sumitomo cũng rất nổi tiếng của với các dòng connector TS, HE, HV/HVG... thường xuất hiện trên các dòng xe Nhật Bản

Ngoài ra còn có các hãng nỗi tiếng khác như Molex, JAE, Aptiv...

Sự nguy hiểm của một giắc điện bấm không chất lượng là gì?

Sinh nhiệt tại terminal đó
Tạo ra một kết nối dẫn điện kém
Tốn thời gian làm lại nhất là đối với việc sản xuất hàng loạt
Dẫn dến cháy nổ xe, máy móc.. gây những hậu quả nghiêm trọng

Giắc điện bị cháy

Những yếu tố quan trọng để tạo nên một kết nối chất lượng?

1. Được đào tạo

Đối với kìm bấm cos, nếu bạn sử dụng kìm bấm chất lượng nhưng không được đào tạo, hướng dẫn về khả năng của kìm có phù hợp với cỡ dây diện, với loại terminal theo như chỉ dẫn của nhà sản xuất hay không thì rất có thể kết nối của bạn sẽ không chắc chắn.

Nếu sử dụng một Terminal để kết nối điện mà không biết được Terminal này sử dụng loại dây điện gì có wire seal hay là không, và nó có khả năng tải điện được bao nhiêu Ampe thì khả năng mình lựa chọn sai loại dây, sai loại kìm rất cao và tất nhiên nó ảnh hưởng đến chất lượng kết nối điện.

2. Bóc lớp vỏ cách điện của dây điện

Dây điện cần được sử dụng với kích cỡ chính xác mà terminal đó dùng. Các nhà sản xuất luôn cho biết terminal của họ phù hợp với loại dây điện có kích cỡ nào, kích cỡ này thường được tính bằng đơn vị mm2 , AWG

Đúng chủng loại, nếu một loại dây điện với sợi dẫn điện bằng vật liệu kém chất lượng sẽ làm giảm chất lượng truyền tải điện của kết nối đó.

CMA - viết tắc Circular Mil Area là một phương pháp tính toán tiết diện của dây điện để có thể lựa chọn chính xác terminal mà cần sử dụng.

Chất lượng của thao tác cắt, bóc, tuốt lớp vỏ cách điện của dây điện. Có 4 lỗi cắt mà chúng ta ít để ý tới. Ví dụ: việc cắt mất các sợi đồng của dây sẽ giảm năng lượng điện đi qua dây, thêm vào đó khi bấm terminal sẽ không còn ôm sát lớp dẫn điện, và đây là một điều không chấp nhận được.

Việc cắt xéo các lớp vỏ cách điện cũng ảnh hưởng đến kết quả bấm vì hàm ôm lớp dẫn điện (wire barrel) sẽ bị bấm đè lên lớp vỏ cách điện.

Chiều dài của đoạn bóc lớp vỏ cách điện rất quan trọng, nó ảnh hướng đến kết quả của quá trình bấm dây. Chiều dài của đoạn cắt này phụ thuộc vào mỗi terminal, nếu bạn không thể tìm thấy chính xác tài liệu nói đoạn cắt này hãy dùng thước kẹp kiểm tra trực tiếp trên terminal và thử bấm vài lần với terminal để chọn được độ dài thích hợp.

Bóc lớp vỏ cách điện kém chất lượng

Bóc lớp vỏ cách điện đạt chất lượng

3. Terminal

Cấu tạo của một terminal bao gồm:

- Wire Barrel - hàm ôm với lõi dây điện

- Insulation Support - hàm ôm với lớp vỏ cách điện của dây điện.

- Contact End - điểm nối với terminal còn lại (thông thường khi terminal còn trong cuộn lớn bạn sẽ thấy được thành phần này)

- Stabilizers - một số terminal có thêm phần này dùng để định hướng của terminal trong vỏ giắc nối điện (connector housing)

Terminal có rất nhiều hình dạng: Receptacle, Ring Tongue, Tab, Pin, Socket.

Vật liệu làm terminal:

Vật liệu	Ứng dụng	Lý do
Đồng	Kết nối thông thường	Độ dẫn điện tốt
Thau	Pin, Sockets, vd: ECU connector	Có độ cứng
Nhôm	Sử dụng cho dây điện nhôm	Trọng lượng nhẹ
Niken	Sử dụng cho dây điện Niken	Chịu được nhiệt độ cao
Đồng đỏ	Điểm nối	Chịu được áp lực cao
Sắt	Ứng dụng yêu cầu thiết bị có trở kháng với nhiệt độ	Chịu được nhiệt độ cao

Một số terminal được mạ một lớp nikel, bạc, vàng để có thể đạt được những đặc tính về điện học, về độ chống ăn mòn...

Một Terminal được mạ vàng

Đối với terminal bạn cần phải biết:

- Loại dây điện mà nó dùng ví dụ : Solid conductor hay Stranded wire.

- Kích thước dây điện terminal đó sử dụng, thông thường được tính bằng đơn vị mm2, hoặc AWG ví dụ: Terminal 8100-0460 của sumitomo yêu cầu sử dụng dây diện với size 0.3 ~ 0.5 mm2

4. Công cụ sử dụng ( Crimp tool, Crimp machine) - Kìm bấm, máy cắt dập

Một kìm bấm terminal của TE

Crimp tool được sử dụng để tạo một kết nối chắc chắn giữa lõi dây điện với terminal, có rất nhiều Crimp tool, những tool cầm tay như kìm bấm phù hợp cho những phân xưởng sản xuất nhỏ.

Crimp Machine cho một hiệu suất, chất lượng cao hơn rất nhiều

Ngoài ra còn một số máy, dây chuyền cắt tuốt dây điện và bấm terminal

Như đã nói trên với mỗi một kìm bấm cos của mình nhà sản xuất sẽ có tài liệu kĩ thuật, hướng dẫn sử dụng nói rõ về các dòng terminal phù hợp với nó.

5. Tài liệu từ hãng sản xuất - Documentation hay Datasheet

Tất cả các dụng cụ, linh kiện điện tử được sản xuất từ những hãng nổi tiếng điều có một tài liệu kĩ thuật của nó, với các terminal, connector cũng không ngoại lệ, khi xem trên tài liệu này bạn có thể hiểu được:

Terminal này được khuyến cáo sử dụng loại dây điện có kích cỡ như thế nào
Một số hãng có chỉ rõ Terminal này có khả năng tải điện bao nhiêu Ampe
Vật liệu của nó
Nó được thiết kế riêng cho trường hợp nào vd: giắc nối ở vị trí có nhiệt độ cao...

Terminal 8100-0460 của sumitomo

reference from prd.sws.co.jp

6. Quá trình kiểm tra

reference from CABLECRAFT

Các tiêu chí:

1. Lõi dây điện phải được nhìn thấy tại điểm cuối cùng của hàm ôm lõi dẫn điện (wire barrel), nhưng không được vượt qua vùng tiếp xúc giữa 2 terminal.

2. Độ côn (Bellmouth - độ côn, hình dáng chuông) tại điểm bắt đầu của hàm ôm lõi dây điện.

3. Hàm ôm lớp cách điện, phải ôm trọn lớp cách điện, không ôm với lõi dây điện

4. Khoảng trống giữa hàm ôm lớp cách điện (wire insulation), hàm ôm lõi dây điện (wire barrel), vị trí này phải nhìn thấy được cả lõi dây điện và lớp vỏ cách điện.

5. Chiều cao của hàm ôm lõi dây điện (wire barrel) sau khi bấm phải đúng yêu cầu của terminal

Dưới đây là một số lỗi khi bấm một terminal

reference from te.com

Dưới dây là hình ảnh một terminal được bấm đúng

Nên hay không nên hàn terminal sau khi bấm?

Nếu như kìm bấm, dây điện của bạn không phù hợp với terminal ( với trường hợp terminal không hỏng, hoặc dây điện sử dụng nhỏ hơn với yêu cầu của terminal) tốt hơn mình nên hàn một lớp chì lên điểm bấm để đảm bảo nó tiếp xúc tốt.

reference from https://www.easternbeaver.com/

Bài viết có tham khảo hướng dẫn bấm terminal của TE Connectivity, từ te.com, Sumitomo từ prd.sws.co.jp

►DODIENOTO.COM NƠI CUNG CẤP THIẾT BỊ, DỤNG CỤ SỬA CHỬA NGHIÊN CỨU ĐIỆN-ĐIỆN TỬ Ô TÔ TOÀN QUỐC

►CHÚNG TÔI ĐÁP ỨNG CHO CÁC XƯỞNG DỊCH VỤ Ô TÔ, GARAGE Ô TÔ, XƯỞNG ĐỘ, ĐƠN VỊ ĐÓNG THÙNG XE, LẮP RÁP XE Ô TÔ VỀ:

- Đặt hàng phụ tùng, linh kiện ô tô

- Thiết bị sửa chữa ô tô

- Cung cấp linh kiện phục vụ lắp ráp, làm mới bộ dây điện ô tô theo thiết kế

- Tư vấn thiết kế hệ thống điện tự động cho ô tô

- Sản xuất thiết bị dạy nghề ô tô theo đơn đặt hàng

- Giao hàng nhanh, giá rẻ, đúng thời gian

- Dịch vụ giao hàng có đảm bảo, thanh toán khi nhận hàng

Hỗ trợ cung cấp, tư vấn sản phẩm

Liên hệ để được hỗ trợ

☎ Hotline/Zalo: 0902.609.852

Website: http://dodienoto.com/